10 ประโยชน์ของการนั่งสมาธิเพื่อสุขภาพ มีอะไรบ้างเดี๋ยวเรามาพูดถึงกันค่ะ แต่เราขอออกตัวก่อนว่าเราก็ไม่ได้เป็นคนนั่งสมาธิเก่งหรืออะไรนะคะ แต่เห็นว่าการนั่งสมาธิมีประโยชน์ถ้าทำได้นะ จะดีกับคนที่นั่งมากเลย
.
สมาธิกับสุขภาพ
น่าจะเป็นที่ทราบกันว่า โดยปกติร่างกายของเราจะมีการทำงานที่สัมพันธ์กันระหว่างระบบประสาทสมองและจิตใจตลอดเวลาแทบจะแยกกันไม่ออก โดยจิตใจนั้นจะมีอาการและการแสดงออกมาในรูปแบบของอารมณ์และความรู้สึก ส่วนระบบประสาทและสมองนั้น จะเป็นการสั่งการการทำงานของระบบต่างๆ ในร่างกายที่สัมพันธ์กันทุกส่วน และทั้ง 2 ส่วนนั้นจะมีความสัมพันธ์ในการทำงานร่วมกันอย่างลึกซึ้งและแยกจากกันได้ยากยิ่ง
.
ยกตัวอย่างเช่น เวลาที่เรารู้สึกสบายใจ มีสมาธิ จิตใจสงบระบบประสาทและสมองจะหลั่งฮอร์โมนเอ็นโดรฟิน (Endorphine Hormone) ออกมาซึ่งมีผลต่อร่างกาย ช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อและอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย และในทางตรงกันข้าม หากเรามีอารมณ์เครียด ไม่สบายใจ หรือมีความรู้สึกโกรธ ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนเครียด หรือ ฮอร์โมนคอร์ติซอล (Cortisol Hormone) เป็นฮอร์โมนในกลุ่มสเตียรอยด์ ที่สร้างและหลั่งจากต่อมหมวกไตออกมาเพื่อกระตุ้นให้เกิดการสลายพลังงานสะสมในร่างกาย แรงดันเลือดจะสูงขึ้น ระดับน้ำตาลในเลือดจะสูงขึ้น กระตุ้นการสูบฉีดเลือด ทำให้เลือดและสารอาหารไปเลี้ยงสมองได้ดีขึ้น สมองและร่างกายเราจึงอยู่ในภาวะตื่นตัว มีกำลังวังชา พร้อมสู้กับปัญหาและความเครียดต่างๆ ด้วยเหตุนี้เอง คอร์ติซอลจึงได้ชื่อว่าเป็น “ฮอร์โมนแห่งความเครียด”
.
นอกจากฮอร์โมนทั้ง 2 ชนิดนี้ในร่างกายของคนเรายังมีฮอ์โมนอีกมากมายที่มีผลต่อร่างกายและมีความสัมพันธ์กับจิตใจมากมาย เช่น โดพามีน (Dopamine) เซโรโทนีน (Serotonin) เป็นต้น
สมาธิ คือ สภาวะที่จิตใจมีความมั่นคง ตั้งมั่นในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง หรือ เป็นภาวะของจิตใจที่มีความสงบ มีสติรู้ตัวตนหรือจิตนิ่งอยู่ในความสามารถที่กำหนดการรับรู้ได้
ในทางศาสนา การทำสมาธิ ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการมีสติปัญญา เพราะการทำสมาธินั้น เป็นการกำหนดจิตให้นิ่งสงบ หรือหยุดนิ่งกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ซึ่งการทำสมาธินั้นมีหลายระดับและมีคุณค่าต่อสุขภาพในระดับที่แตกต่างกัน
ประโยชน์ของการทำสมาธิ
เมื่อเราทราบความสัมพันธ์ระหว่างสมาธิกับสุขภาพแล้ว จะทำให้เราเข้าใจว่า การทำสมาธินั้น คือ การกำหนดจิตใจ หรือเป็นการฝึกฝนจิตใจให้สามารถทำงานหรือหยุดนิ่งได้อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นสภาวะที่สามารถปฏิบัติตั้งแต่ เด็กเล็ก เด็กนักเรียน นิสิต นักศึกษา คนทำงาน ผู้สูงอายุ เรียกได้ว่าฝึกฝนกันได้ทุกเพศทุกวัยกันเลยทีเดียว ซึ่งการฝึกฝนสมาธินั้นจึงเป็นเรื่องสำคัญอีกประการในการดำเนินชีวิต และถูกนำมาใช้ในการฝึกจิตเพื่อควบคุมร่างกายและป้องกันโรคในเวลาต่อมา
และนี่คือ 10 ประโยชน์ของการนั่งสมาธิเพื่อสุขภาพ ค่ะ
1. การฝึกสมาธิช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของระบบประสาทและสมอง ซึ่งจะมีผลทันทีที่ปฏิบัติ และหากปฏิบัติได้แค่วันละ 20 นาที ใน 2-3 วันต่อสัปดาห์จะเห็นความแตกต่างชัดเจนของสมาธิ ความจำ และการตัดสินใจ
2. การฝึกสมาธิช่วยลดอารมณ์เครียดและวิตกกังวลได้ เพราะในช่วงที่จิตใจสงบ ร่างกายจะลดการหลั่งฮอร์โมนเครียด และฮอร์โมนที่กระตุ้นให้ร่างกายตื่นตัว ทำให้ร่างกายได้พัก จิตใจสงบ อาการวิตกกังวลและความเครียดจึงลดลง
3. การฝึกสมาธิช่วยป้องกันภาวะซึมเศร้า และลดความเครียดและความวิตกกังวล เนื่องจากช่วงที่ร่างกายเข้าสู่สมาธินั้น การทำงานของสารสื่อประสาทสมองจะเพิ่มขึ้น อวัยวะต่างๆ จะเข้าสู่ภาวะสงบ ลดการสะสมของของเสียที่เกิดจากระบบการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย ร่างกายจึงสงบและสารสื่อประสาทสมองทำงานดีขึ้น
4. การฝึกสมาธิช่วยให้นอนหลับได้ดีขึ้น นานขึ้นและสนิทขึ้น ผู้ที่ฝึกสมาธิอย่างต่อเนื่องจะไม่มีปัญหาเรื่องการนอน นอนหลับได้ดีขึ้น และใช้เวลาในการพักผ่อนน้อยกว่าคนปกติที่ทั่วไป ที่นอนหลับไปด้วยความวิตกกังวลหรือความเครียด เมื่อตื่นขึ้นมาก็จะรู้สึกอ่อนเพลียนั่นเอง
5. การฝึกสมาธิ ช่วยให้ผิวพรรณผ่องใส เนื่องจากในห้วงที่จิตใจและร่างกายสงบ ระบบการเผาผลาญพลังงานในร่างกายจะทำงานหนักน้อยลง การขับของเสียจากเซลล์ลดลง การหลั่งฮอร์โมนแห่งความสุข และฮอร์โมนแห่งความหนุ่มสาวเพิ่มขึ้น
6. การฝึกสมาธิช่วยลดอาหารเจ็บปวดของร่างกายได้ เช่น ในผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัด ผู้ป่วยมะเร็ง ได้มีการนำการฝึกสมาธิมาใช้ในการระงับความเจ็บป่วยร่วมกับการฝึกการหายใจอย่างถูกวิธี
7. การฝึกสมาธิช่วยให้ระบบความคิด ความจำ การตัดสินใจดีขึ้น เพราะสมองได้มีการพัก ฟื้นฟูเซลล์สมอง และจัดระบบข้อมูลความจำในสมองในช่วงที่ร่างกายเข้าสู่สมาธินั่นเอง
8. การฝึกสมาธิช่วยให้บุคลิกภาพดี ไม่ดูเป็นคนดูหลุกหลิก ไม่นิ่ง หรือขาดสมาธิ
9. การฝึกสมาธิช่วยลดความอยากอาหาร และช่วยลดน้ำหนักได้ นี่เป็นท๊อปปิคที่สาวๆ ต้องชอบแน่ๆ ค่ะ เพราะเมื่อร่างกายและจิตใจสงบ ความต้องการพลังงานของร่างกายจะลดลง ความอยากอาหารจึงลดลงตาม
10. การฝึกสมาธิเป็นการสร้างกุศลจิต ช่วยให้เราจิตใจสงบและไม่ฟุ้งซ่าน สามารถคิดเป็นเหตุเป็นผล เป็นปัจจัยได้ดีกว่าผู้ไม่เคยฝึกสมาธิ
นอกจากประโยชน์ของการนั่งสมาธิเพื่อสุขภาพ ดังที่กล่าวมาแล้วด้านบน ยังมีประโยชน์อีกมากมายจากการทำสมาธิที่ช่วยในการส่งเสริมสุขภาพ ทั้งร่างกายและจิตใจ ซึ่งในปัจจุบัน วงการแพทย์และการรักษาผู้ป่วยได้มีการนำ เรื่องของสมาธิมาใช้ในการบำบัดโรคบางชนิดประสบผลสำเร็จ และมีการนำมาใช้ในการป้องกันโรคได้หลายชนิด จึงได้มีการรณรงค์และเผยแพร่ความรู้ในการทำสมาธิและประโยชน์ของการฝึกสมาธิเพื่อให้ผู้คนทั่วโลกได้ปฏิบัติต่อไป ถ้าเราฝึกนั่งสมาธิอย่างถูกวิธี รับรองค่ะว่าสุขภาพร่างกายและสุขภาพจิตใจที่ได้เกิดขึ้นกับเราแน่ๆ ค่ะ
